LIÊN MÔN, STEM, DẠY HỌC DỰ ÁN: CO2 VÀ MÔI TRƯỜNG

 

PHỤ LỤC III

PHIẾU MÔ TẢ HỒ SƠ DẠY HỌC DỰ THI CỦA GIÁO VIÊN

I. TÊN HỒ SƠ DẠY HỌC

CO2 VÀ MÔI TRƯỜNG

 

Liên Hiệp Quốc nhận thấy rằng sự biến đổi khí hậu là do sự gia tăng lượng khí CO₂ (carbon dioxide) trong bầu khí quyển. Nhiều nhà khoa học khác cho rằng bất kỳ sự biến đổi khí hậu nào cũng có sự góp phần của khí CO₂ (carbon dioxide). Dù đúng hay sai, thì lượng khí CO₂ (carbon dioxide) tồn tại trong bầu khí quyển vẫn đang ngày một tăng lên mức báo động.

Vì vậy, khoa học đang tiến về phía trước và trong tương lai, chúng ta sẽ loại bỏ hoàn toàn khí CO₂ (carbon dioxide) trong không khí để loại bỏ mối đe dọa cho toàn cầu.Chính vì vậy mà mục tiêu của chủ đề là trang bị kiến thức về CO₂ (carbon dioxide) để góp phần bảo vệ môi trường, bảo vệ sự sống của chúng ta.

II. MỤC TIÊU CỦA CHỦ ĐỀ

1. Mục tiêu :

1.1. Kiến thức:

- Biết được cấu tạo hóa học, tính chất vật lí, tính chất hóa học của CO₂ (carbon dioxide)

- Biết được trạng thái tồn tại của CO₂ trong tự nhiên

- Biết được mặt có lợi và có hại của CO₂ đối với đời sống (ứng dụng và tác hại của nó khi ở nồng độ cao)

- Giaỉ thích nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính của CO₂ làm cho trái đất nóng lên. Nêu được số liệu minh chứng thực trạng nồng độ CO₂ hiện nay trong không khí, ảnh hưởng tốt hay xấu đến môi trường sống ứng với nồng độ trên.

- Nêu được khái niệm chu trình vật chất và trình bày được   chu trình sinh địa hoá của cacbon nhằm nói lên việc  nồng độ khí CO₂ trong bầu khí quyển đang tăng gây thêm nhiều thiên tai trên Trái đất.

- Trình bày được vai trò của quang hợp ở cây xanh nhằm cân bằng nồng độ CO₂ trong không khí.

- Hiểu được trách nhiệm của công dân trong việc thực hiện chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường. Điều này có ảnh hưởng gì đến việc làm thay đổi nồng độ CO₂ trong môi trường trong giới hạn cho phép hay không?

1.2. Kỹ năng :

- Viết được công thức electron, công thức cấu tạo của CO₂

- Viết các PTHH minh họa tính chất, điều chế CO₂

- Rèn luyện kĩ năng quan sát, thu thập kiến thức từ hình vẽ.

- Phân tích tìm ra ảnh hưởng của CO₂ đến môi trường

- Tham gia các hoạt động phù hợp với khả năng của bản thân để góp phần vào việc bảo vệ môi trường

- Truy cập Internet

- Thể hiện sự tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, tổ, lớp.

- Trình bày suy nghĩ, ý tưởng, hợp tác, lập kế hoạch, quản lí thời gian và đảm nhận trách nhiệm trong hoạt động nhóm.

- Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong dự án:

+ Giao tiếp: Phản hồi/lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ/ý tưởng về các vấn đề cấp thiết của nhân loại.

+ Tư duy: Tìm kiếm và xử lí thông tin để thấy được tính cấp thiết của  vấn đề ô nhiễm môi trường do ảnh hưởng của CO₂

+ Làm chủ bản thân: Quản lí thời gian, đảm nhận trách nhiệm được giao trong nhóm học tập; biết trách nhiệm của học sinh đối với các vấn đề mang tính toàn cầu.

- Đóng vai nhà tư vấn để trả lời các ý kiến, các thắc mắc cần tháo gỡ.

- Có ý thức xây dựng , làm kế hoạch bảo vệ môi trường trước ảnh hưởng của CO₂

- Giải quyết tốt các vấn đề về môi trường

1.3. Thái độ :

- Yêu quý thiên nhiên, tìm mọi cách để bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ cuộc sống của con người.

- Có ham muốn khai thác, tìm hiểu về hiệu ứng nhà kính - một trong những nguyên nhân gây biến đổi khí hậu.

- Bản thân học sinh nhận thức đúng về mối nguy hại của CO₂ đến môi trường

- Yêu thích môn học và biết vận dụng kiến thức liên môn vào học tập môn hóa học làm cho bộ môn trở nên hấp dẫn hơn.

- Đồng tình và ủng hộ những thái độ,  hành động đúng và tiến bộ về bảo vệ môi trường.

- Phê phán những nhận thức và hành vi lệch lạc phá hoại môi trường

- Tích cực ủng hộ những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, ủng hộ những hoạt động góp phần giải quyết vấn đề cấp thiết  về môi trường của nhân loại hiện nay do nhà trường, địa phương tổ chức.

1.4. Định hướng các năng lực chính được hình thành:

+ Năng lực giải quyết vấn đề

+ Năng lực hợp tác tìm hiểu về các vấn đề cấp thiết của nhân loại.

+ Năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông.

+  Năng lực giao tiếp

+  Năng lực tự học

+  Năng lực phân tích sơ đồ, tranh ảnh.

III. ĐỐI TƯỢNG DẠY HỌC CỦA BÀI HỌC

- Thực hiện cho đối tượng học sinh lớp 11B2, trường THPT Trường chinh – KonTum

- Sĩ số lớp : 32         

- Đặc điểm cần thiết khác của học sinh: Học sinh có học lực khá, giỏi, chăm học, có ý thức học tập tìm tòi, nghiên cứu và có nguyện vọng muốn tham gia chủ đề.

IV. Ý NGHĨA CỦA BÀI HỌC

Lượng khí CO₂ (carbon dioxide) tồn tại trong bầu khí quyển vẫn đang ngày một tăng lên mức báo động. CO₂  là khí thải độc hại.Trên toàn cầu, lượng khí thải CO₂ đã lên đến khoảng 30 tỷ tấn một năm. CO₂ là một trong những nguyên nhân chính gây ra hiệu ứng nhà kính ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Chính vì vậy, ta cần nghiên cứu ảnh hưởng của CO₂ đến môi trường.

V. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

- Máy tính, máy chiếu.

- SGK và SGV Hóa học lớp 11 cơ bản ; GDCD lớp 10 và lớp 11 cơ bản ; Sinh học lớp 11, 12 cơ bản ; 

- Các ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học:

+ Sử dụng máy tính để hỗ trợ cho giáo viên trong quá trình giảng bài, học sinh báo cáo sản phẩm là bài trình chiếu đa phương tiện của các nhóm.

        + Truy cập internet để tìm kiếm thông tin các hậu quả của khí thải CO₂ đến môi trường.

VI. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC VÀ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

Dự án được thực hiện vào học kỳ I năm học 2016- 2017

1. Phương pháp: Dạy học dự án

2. Phương pháp kiểm tra, đánh giá: Dùng phiếu đánh giá

3. Chuẩn bị :

Giáo viên:

- SGK, thiết kế bài giảng, máy chiếu, bài soạn

- Sưu tầm tranh ảnh, video clip về các hoạt động bảo vệ môi trường

Học sinh :

- HS: SGK, học bài cũ và chuẩn bị bài mới.

- Sưu tầm một số hình ảnh về các vấn đề bảo vệ môi trường

- Các tư liệu cần tìm hiểu về CO₂.

- Giấy A₀, bút dạ.thước kẻ ...

Phương pháp

GV sử dụng kết hợp các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực được áp dụng như : Thuyết trình, giảng giải, đàm thoại, liên hệ thực tế, thảo luận lớp; thảo luận nhóm; động não...

4. Nội dung chương trình các môn học được tích hợp trong chủ đề

4.1. Chủ đề được xây dựng từ các môn học sau:

         - Môn Hóa học 11:  Phần II - Cacbon đioxit (CO₂) thuộc bài 16: Hợp chất của cacbon (1/3)

- Môn Sinh học 12: Phần II. Một số chu trình địa hóa thuộc bài 44. Chu trình sinh địa hóa và  sinh quyển – Học kỳ II (1/3)

- Môn Sinh học 11: Phần I. Khái quát về quang hợp ở thực vật thuộc bài 8. Quang hợp ở thực vật - Môn GDCD lớp 10: Phần 1. Ô nhiễm môi trường và trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ môi trường thuộc bài 15. Công dân với 1 số vấn đề cấp thiết của nhân loại. (1/2)

        - Môn GDCD lớp 11: Phần 2. Mục tiêu, phương hướng của chính sách tài nguyên và môi trường thuộc bài 12. Chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường (1/2)

         4. 2 Số tiết của chủ đề: 4 tiết

4.3. Nội dung kiến thức cần đạt của học sinh khi nghiên cứu toàn chủ đề

             Nội dung 1: Tìm hiểu khái quát về CO₂

I. Khái quát về CO₂

1. Cấu tạo

- Tên gọi: khí cacbonic hay khí cacbon đioxit

- Công thức e  :: O:: C ::O::

- Công thức cấu tạo: O=C=O

- CTPT: CO₂ ( M=44)

2. Tính chất vật lí khí CO₂

    - Ở điều kiện thường là khí không màu, không mùi và có vị chua nhẹ, hòa tan tốt trong nước.

   - Nặng gấp 1,524 lần không khí.

  - CO₂ có thể tồn tại ở trạng thái khí, lỏng, rắn. Ở nhiệt độ dưới -78 °C, CO₂ ngưng tụ lại thành các tinh thể màu trắng gọi là  băng khô ( tuyết cacbonic). Khí CO₂  hóa lỏng tại nhiệt độ - 78 độ C.

3. Tính chất hóa học:

- CO₂ không cháy, không duy trì sự cháy của nhiều chất nên người ta thường dùng những bình tạo khí CO₂ để dập tắt các đám cháy.

3.1. CO₂ là oxit axit

- CO₂ tan trong nước tạo thành axit cacbonic (là một điaxit rất yếu):              

    CO₂ + H₂O  D H₂CO₃(axit yếu)

- CO₂ tác dụng với oxit bazơ → muối:                                                            

                       (t⁰)

    CaO + CO₂ → CaCO₃ 

- CO₂ tác dụng với dung dịch bazơ → muối +  H₂O             

   NaOH + CO₂ → NaHCO₃

   2NaOH + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O

     Phản ứng của CO₂ với dung dịch kiềm tạo thành muối nào tuỳ thuộc vào tỉ lệ số mol của 2 chất tham gia phản ứng.

3.2. CO₂ bền, ở nhiệt độ cao bị nhiệt phân một phần và tác dụng được với các chất khử mạnh

          t⁰

2CO₂ → 2CO + O₂ 

CO₂ + 2Mg → 2MgO + C

CO₂ + C → 2CO

3. Ứng dụng

- Băng khô CO₂ được sử dụng trong làm lạnh thực phẩm, làm sạch bề mặt thay cho cát, gây mưa nhân tạo.

-  Khí CO₂ được sử dụng nhiều trong ngành sản xuất nước giải khát và bia rượu.

- Trong công nghệ hàn, khí CO₂ được sử dụng làm khí bảo vệ trong một số phương pháp hàn.

4. Điều chế

4.1. Trong phòng thí nghiệm: cho dung dịch HCl tác dụng với đá vôi:

CaCO₃ +2HCl ® CaCl₂ + CO₂ + H₂O

4.2. Trong công nghiệp:

C + O₂ → CO₂ (đốt cháy hoàn toàn than cốc trong không khí)

+ Nung vôi ở nhiệt độ từ 900 - 1000⁰C: CaCO_3(r)     D  CaO_(r)   +  CO_2(k)

+ Lên men rượu từ đường glucozo: 

      5. Một số hậu quả do nồng độ CO₂ tăng trong khí quyển

+ Hiệu ứng nhà kính: là hiệu ứng xảy ra khi năng lượng bức xạ của tia sáng mặt trời xuyên qua các cửa sổ bằng kính, được hấp thụ và phân tán trở lại thành nhiệt cho bầu không gian bên trong. Sự đóng góp chủ yếu đối với hiệu ứng nhà kính là CO₂ là từ 9 – 26% và hơi nước 36 – 72 %.  

+ Hiệu ứng nhà kính xảy ra với hàm lượng khí nhà kính không quá cao cần cho sự sống giữ trái đất luôn đủ ấm, nếu xảy ra mạnh dẫn đến nhiệt độ tăng cao gây hại đến môi trường.

- Những hậu quả do hiệu ứng nhà kính gây ra:

+ Nhiệt độ trái đất tăng sẽ làm tan băng và dâng cao mực nước biển.

+ Nhiều loài bị thu hẹp về diện tích hoặc bị tiêu diệt.

+ Khí hậu trái đất sẽ bị biến đổi. Mưa tăng gây lụt lội thường xuyên, hạn hán kéo dài.

+ Sức khoẻ của con người bị suy giảm. Số người chết vì nóng có thể tăng do nhiệt độ cao.
    + Nạn cháy rừng, ngập lụt dễ xảy ra và xảy ra thường xuyên.

 

Nội dung 2:

II. Chu trình sinh địa hóa của cacbon.

1. Khái niệm:

 Chu trình Sinh Địa Hóa là chu trình trao đổi các chất trong tự nhiên: các chất từ môi trường ngoài vào cơ thể, qua các bậc dinh dưỡng rồi từ cơ thể sinh vật truyền trở lại môi trường.

2. Chu trình của cacbon (C)

 - Cacbon là nguyên tố cần thiết cho mọi sinh vật sống.

-  Cacbon đi vào chu trình dưới dạng cabon điôxit (CO₂).

- Thực vật lấy CO₂ để tạo ra chất hữu cơ đầu tiên thông qua quá trình quang hợp, Cacbon trao đổi trong

quần xã qua chuỗi và lưới thức ăn.

- Khi sử dụng và phân hủy các hợp chất chứa cacbon, sinh vật trả lại CO₂ và nước cho môi trường. Cacbon trở lại môi trường vô cơ qua các con đường.

+ Hô hấp của động vật, thực vật, vi sinh vật

+  Phân giải của sinh vật

+ Sự đốt cháy nhiên liệu trong công nghiệp

Nội dung 3:

III. Khái quát về quang hợp ở thực vật.

- Là quá trình sử dụng năng lượng ánh sáng mặt trời đã được diệp lục hấp thụ để tổng hợp cacbohiđrat và giải phóng ôxi từ khí cacbonic và nước.

 - Phương trình tổng quát:                     

                              ASMT, diệplục

6CO₂ + 12H₂O                                        C₆H₁₂O₆ + 6O₂ + 6H₂O

                                     

- Vai trò của quang hợp:

+ Tổng hợp chất hữu cơ cung cấp cho toàn bộ sinh giới.

+ Cung cấp khí oxi tham gia điều hòa khí quyển

Nội dung 4:

IV. Ô nhiễm môi trường và trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ môi trường

 1.  Ô nhiễm môi trường

  1.1. Khái niệm: Ô nhiễm môi trường là sự thay đổi thành phần và tính chất của môi trường, có hại cho các hoạt động sống bình thường của con người và sinh vật.

2. Trách nhiệm của công dân:

  2.1. Mỗi công dân cần phải nghiêm túc thực hiện các chủ trương, chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường của Đảng và nhà nước

      2.2. Trách nhiệm của công dân học sinh:

       Để giảm thiểu tác hại của hiệu ứng nhà kính gây ra học sinh cần có những hành động thiết thực sau:

      - Giữ gìn trật tự, vệ sinh lớp học, trường học, nơi ở và nơi công cộng, không vứt rác, xã nước bừa bãi;

- Bảo vệ và sử dụng tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên: tái chế, tái sử dụng, tiết kiệm điện, nước...

- Bảo vệ nguồn nước, bảo vệ động vật, thực vât

- Không đốt phá, khai thác rừng bừa bãi;

- Tích cực tham gia trồng cây, trồng rừng phủ xanh đất trống, đồi trọc;

- Đấu tranh phê phán hành vi phá hoại môi trường và các hành vi vi phạm pháp luật Bảo vệ môi trường. 

6. Hoạt động học tập

Dự án được thực hiện trong thời gian 4 tuần

 

TUẦN 1

HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG VÀ GIAO NHIỆM VỤ

(Học sinh thực hiện trong giờ học chính khóa)

1. Mục tiêu

- Xây dựng được các nội dung cần tìm hiểu

- Thành lập được các nhóm theo khả năng ứng dụng công nghệ thông tin.

- Phổ biến nhiệm vụ cho các nhóm

- Rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm

2. Thời gian: 1 tuần 1/2 tiết

3. Cách thức tổ chức hoạt động:

Bước 1. Khởi động

GV cho HS quan sát các hình ảnh sau:

         1. Gấu Bắc Cực hầu như không còn chỗ trú đậu do các khối băng tan chảy

2. Các tảng băng tan chảy trôi nổi gần sông băng Pastoruri tại Huaraz, Peru, ngày 04/12/2014

3. Một tác phẩm có tên “Chúng ta đang bị rán tại đây” trên một bãi biển ở Sydney

                  

- Những hình ảnh trên gợi cho chúng ta đến hiện tượng nào?

- Nguyên nhân gây ra các hiện tượng trên?

HS: hiện tượng trái đất nóng lên do phải hứng chịu  sự thải ra không khí một lượng CO₂ "dày đặc" khiến tình trạng hiệu ứng nhà kính ngày càng nghiêm trọng,

GV: Để hạn chế các hiện tượng nêu trên các em cần trang bị cho mình kiến thức về CO₂ và ảnh hưởng của nó đến môi trường. Từ đó các em có ý thức trong việc bảo vệ môi trường, chính là bảo vệ trái đất luôn xanh, và có thêm nhiều kiến thức hiểu biết để tuyên truyền, vận động mọi người cùng thực hiện.

Bước 2: Giáo viên và học sinh cùng thảo luận để xác định các nội dung của dự án.

Bước 3: Chia nhóm

- GV: Chia lớp làm 4 nhóm theo khả năng sử dụng công nghệ thông tin, điều kiện về máy tính và khu vực cư trú.

- HS: Thảo luận và thành lập nhóm để tiện việc hoạt động nhóm việc nhóm ở nhà.

Bước 4: GV giao nhiệm vụ cho từng nhóm, hướng dẫn lập kế hoạch nhóm.

Nhóm 1 - Nội dung 1: Tìm hiểu về tính chất của khí CO₂

* GV đưa thêm các câu hỏi để hướng dẫn HS tìm được kiến thức trọng tâm.

- Cho biết: Công thức e, công thức cấu tạo, CTPT và khối lượng phân tử  CO₂ ?

- Tìm hiểu tính chất vật lí, tính chất hóa học CO₂ và cách điều chế CO₂ trong phòng thí nghiệm, trong công nghiệp?

- Ứng dụng và tác hại của CO₂ (khi ở nồng độ cao)?

- Hiệu ứng nhà kính là gì ? Nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính ?

- Trình chiếu 1 đoạn video clip nói về hiện tượng hiệu ứng nhà kính?

- Đưa ra một số câu hỏi chất vấn nhóm bạn khi trình bày xong bài thuyết trình của nhóm.

Nhóm 2 - Nội dung 2: Tìm hiểu về chu trình sinh địa hóa của cacbon.

* GV đưa thêm các câu hỏi để hướng dẫn HS tìm được kiến thức trọng tâm.

- Chu trình sinh địa hóa  là gì?

- Bằng những con đường nào cacbon đã đi từ môi trường ngoài vào cơ thể SV, trao đổi vật chất trong quần xã và trở lại môi trường  không khí và môi trường đất?

- Trình bày chu trình của cacbon? Ý nghĩa của chu trình này?

- Nguyên nhân, hậu quả khi nồng độ khí CO₂ trong khí quyển tăng lên?

Nhóm 3 - Nội dung 3: Tìm hiểu về quang hợp ở thực vật

* GV đưa thêm các câu hỏi để hướng dẫn HS tìm được kiến thức trọng tâm.

- Khái niệm quang hợp?

- Viết phương trình tổng quát của quá trình quang hợp?

- Từ PTTQ, hãy cho biết nguyên liệu, sản phẩm và điều kiện xảy ra quá trình quang hợp?

- Vai trò của quang hợp?

- Qua hiểu biết về vai trò của quang hợp, theo em cần phải làm gì để góp phần bảo vệ môi trường?

Nhóm 4 - Nội dung 4: Tìm hiểu về vấn đề ô nhiễm môi trường và trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ môi trường

* GV đưa thêm các câu hỏi để hướng dẫn HS tìm được kiến thức trọng tâm.

- Thế nào là ô nhiễm môi trường? Ô nhiễm không khí ?

- CO2 có gây ô nhiễm không khí không ? Nếu có hãy phân tích nguyên nhân và nêu hậu quả ?

- Những biện pháp làm để giảm lượng CO2  thải vào khí quyển?

- Vẽ sơ đồ tổng kết nội dung toàn chủ đề

Bước 5: Phát phiếu học tập định hướng và gợi ý cho học sinh một số nguồn tài liệu có thể tham khảo giúp HS hoàn thành nhiệm vụ.

Nhóm 1.

Nội dung tìm hiểu	Kế hoạch thực hiện
- Công thức e, công thức cấu tạo, CTPT và khối lượng phân tử  CO2
-  Tìm hiểu tính chất vật lí, tính chất hóa học CO2
- Ứng dụng và tác hại của CO2 (khi ở nồng độ cao)
- Hiệu ứng nhà kính là gì ? Nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính
- Cách điều chế CO2 trong PTN, trong CN

Gợi ý cho HS khi gặp khó khăn:

+ Địa chỉ trang web: https://vi.wikipedia.org/wiki/Cacbon_điôxít

+  Xem thêm tại: https://vi.wikipedia.org/wiki/Hiệu_ứng_nhà_kính

+ Bài 13/ 61 - 63. sách giáo khoa Hóa học 10 .

+ Bài 16/ 71 - 73. sách giáo khoa Hóa học 11 .

Nhóm 2.

Nội dung tìm hiểu	Kế hoạch thực hiện
- Chu trình sinh địa hóa  là gì
- Bằng những con đường nào cacbon đã đi từ môi trường ngoài vào cơ thể SV? - Trao đổi vật chất trong QX và trở lại MT không khí và môi trường đất diễn ra như thế nào?
- Trình bày chu trình của cacbon và nêu ý nghĩa của chu trình.

Gợi ý cho HS khi gặp khó khăn:

+ Địa chỉ trang web

: http://loigiaihay.com/bai-1-2-3-trang-200-sgk-sinh-12-c71a16587.html#ixzz4SdAzWu2J
+ Xem thêm tại: 

http://loigiaihay.com/bai-1-2-3-trang-200-sgk-sinh-12-c71a16587.html#ixzz4SdAt1Rj0

+ Xem thêm tại: https://www.youtube.com/watch?v=NVYCh4Ltetc

+ Bài 44. sách giáo khoa Sinh học 12 .

Nhóm 3.

Nội dung tìm hiểu	Kế hoạch thực hiện
- Khái niệm quang hợp?
- Viết phương trình tổng quát của quá trình quang hợp?
- Từ PTTQ, hãy cho biết nguyên liệu, sản phẩm và điều kiện xảy ra quá trình quang hợp?
- Vai trò của quang hợp?
- Qua hiểu biết về vai trò của quang hợp, theo em cần phải làm gì để góp phần bảo vệ môi trường?

Gợi ý cho HS khi gặp khó khăn:

+ Địa chỉ trang web :http://cadasa.vn/khoi-lop-11/ly-thuyet-quang-hop-o-thuc-vat.aspx

                                 http://thuviensinhhoc.violet.vn › ... › KIẾN THỨC SINH HỌC › SINH HỌC 11

+ Bài 8. sách giáo khoa sinh 11.

Nhóm 4.

Nội dung tìm hiểu	Kế hoạch thực hiện
- Thế nào là ô nhiễm môi trường? Ô nhiễm không khí?
- CO2 có gây ô nhiễm không khí không? - Nếu có hãy phân tích nguyên nhân và nêu hậu quả?
- Những biện pháp làm để giảm lượng CO2  thải vào khí quyển?
- Vẽ sơ đồ tổng kết nội dung toàn chủ đề

Gợi ý cho HS khi gặp khó khăn:

+ https://vi.wikipedia.org/wiki/Ô_nhiễm_không_khí

+ Địa chỉ trang web: moitruong.com.vn/.../10-dieu-ban-co-the-lam-de-giam-su-nong-len-cua-...

     +Bài 15. Sách giáo khoa GDCD lớp 10

     + Xem thêm tại: you tube.com/ video CO₂ - mối nguy cần được hiểu rõ

      HS: Nghiên cứu phiếu học tập định hướng

- Lắng nghe, ghi chép, hỏi GV những nội dung chưa hiểu.

Bước 6. Kí hợp đồng học tập

4. Sản phẩm:

- Thành lập được 4 nhóm học sinh, mỗi nhóm có 7-8 học sinh. Các nhóm đã bầu được các nhóm trưởng.

- Các nhóm đã tham gia kí kết hợp đồng học tập với giáo viên và bước đầu xây dựng kế hoạch và phân công nhiệm vụ.

 

HOẠT ĐỘNG 2:  XÂY DỰNG KẾ HOẠCH LÀM VIỆC

(Học sinh thực hiện trong giờ học chính khóa)

1. Mục tiêu

- Các nhóm dưới sự hướng dẫn của GV sẽ thảo luận về chủ đề được giao, xây dựng đề cương nghiên cứu cũng như kế hoạch cho việc thực hiện dự án.

- Các nhóm xác định được những việc cần làm, thời gian dự kiến, phương pháp tiến hành.

- Các nhóm tự phân công tìm hiểu, nghiên cứu, sưu tầm tranh ảnh, video về các nội dung được phân công.

- Rèn luyện được kĩ năng làm việc nhóm.

- Góp phần hình thành kĩ năng thu thập thông tin trên mạng intểnt, điều tra thực tế

- Kỹ năng trình bày vấn đề và viết báo cáo

2. Thời gian:  Tuần 1, tiết 1/2

3. Cách thức tổ chức hoạt động:

Bước 1: GV định hướng cho học sinh và các nhóm trong quá trình xây dựng kế hoạch làm việc.

Bước 2: Giải đáp thắc mắc cho HS. Giúp đỡ HS khi HS yêu cầu.

Bước 3: Các nhóm HS dựa trên phiếu định hướng hoạt động phân công nhiệm vụ, xây dựng kế hoạch sinh hoạt nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.

- Viết nhật kí và biên bản làm việc nhóm.

- Sắp xếp các nội dung đã tìm hiểu nghiên cứu được.

4. Sản phẩm

- Đề cương chi tiết cho từng chủ đề ở các nhóm.

- Bản phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên và thời gian cho việc hoàn thành nhiệm vụ.

 

TUẦN 2

(Học sinh thực hiện ngoài giờ học chính khóa)

                           HOẠT ĐỘNG 3: THỰC HIỆN DỰ ÁN

1. Mục tiêu:

Học sinh làm việc cá nhân và nhóm theo kế hoạch đề ra:

- Thu thập thông tin: Học sinh có thể tìm kiếm thông tin, tranh ảnh qua Internet…

- Xử lý thông tin, tổng hợp kết quả nghiên cứu của các thành viên trong nhóm. Trong quá trình xử lí thông tin, các nhóm phải hướng đến việc làm rõ các vấn đề đặt ra trong đề cương nghiên cứu

- Hoàn thành bài thuyết trình trên phần mềm   Microsoft powerpoint,   giấy A₀  của nhóm và chuẩn bị trình bày trước lớp.

2. Thời gian: HS tự sắp xếp thời gian và thực hiện nhiệm vụ.

3. Cách thức tổ chức hoạt động

- GV yêu cầu các nhóm trưởng báo cáo về tiến độ công việc của nhóm mình, đồng thời nêu các khó khăn, vướng mắc trong quá trình tìm hiểu các chủ đề.

- GV giúp đỡ các nhóm thông qua việc đưa ra các câu gợi ý để học sinh có thể giải quyết tốt các vướng mắc của nhóm mình.

- Các thành viên thông qua báo cáo của nhóm mình, góp ý, chỉnh sửa bài báo cáo của nhóm.

- Nhóm trưởng tiếp nhận ý kiến đóng góp của các thành viên, hoàn thiện báo cáo của nhóm, chuẩn bị trình bày trước lớp vào tiết sau.

4. Sản phẩm

- Nhóm 1:  

 + Trình bày thông tin về công thức, cấu tạo phân tử và tính chất vật lí CO₂, tính chất hóa học, cách điều chế và  ứng dụng  của CO₂ trên phần mềm powerpoint

+ Trình bày nguyên nhân vì sao khí CO₂ gây ra hiệu ứng nhà kính trên phần mềm powerpoint

+ Nội dung một số câu hỏi chất vấn các nhóm còn lại.

- Nhóm 2: Bài thuyết trình trên phần mềm powerpoint:

+ Trình bày về quá trình sinh địa hóa của cacbon ( kèm tranh ảnh minh họa )

+ Trình bày  nguyên nhân làm nồng độ khí trong khí quyển tăng lên. Hậu quả và  cách hạn chế (kèm hình  ảnh hoặc video clip )

+ Nội dung một số câu hỏi chất vấn các nhóm còn lại.

- Nhóm 3: Trình bày trên trên phần mềm powerpoint:

+ Quá trình quang hợp ở cây xanh theo những nội dung đã giao trong phiếu học tập định hướng

+ Vai trò của quang hợp đối với môi trường  (kèm hình ảnh hoặc video clip )

+ Nội dung một số câu hỏi chất vấn các nhóm còn lại.

- Nhóm 4: Trình bày trên powerpoint kèm hình ảnh minh họa về vấn đề ô nhiễm môi trường và trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ môi trường.

+ Sơ đồ tư duy tổng kết nội dung toàn chủ đề.

+ Nội dung một số câu hỏi chất vấn các nhóm còn lại.

5. Các nhóm hoàn thành sản phẩm: chuyển đến tất cả các bạn trong lớp để đọc trước và chuẩn bị các câu hỏi (có thể chuyển qua email, copy hoặc in sẵn). Học sinh nhận được bài trình bày của các nhóm, nghiên cứu và chuẩn bị các câu hỏi.

 

 

 

TUẦN 3, 4

HOẠT ĐỘNG 4: BÁO CÁO

(Học sinh thực hiện trong giờ học chính khóa)

1. Mục tiêu:

 - Học sinh báo cáo được kết quả làm việc của các nhóm: trình bày báo cáo thông qua thuyết trình, thảo luận.

-  Biết tự đánh giá sản phẩm của nhóm và đánh giá sản phẩm của các nhóm khác.

-  Hình thành được kĩ năng: lắng nghe, thảo luận, nêu vấn đề

-  Góp phần rèn luyện các kĩ năng bộ môn.

-  Nâng cao kiến thức bảo vệ môi trường.

2. Thời gian: Tuần 3

- Tiết 1: Nhóm 1, 2 báo cáo

- Tiết 2: Nhóm 3, 4 báo cáo

3. Thành phần tham dự:

- Cô: Đỗ Như Thanh Cao – Giáo viên Hóa học – Hiệu phó Trường THPT Trường Chinh – KonTum.

- Cô: Nguyễn Thị Trí – Giáo viên bộ môn Giáo dục công dân Trường THPT Trường Chinh – KonTum.

- Cô: Phạm Thị Ngọc Sương – Giáo viên bộ môn Sinh học Trường THPT Trường Chinh – KonTum.

- Cô: Đặng Hoàng Thảo - Giáo viên bộ môn Hóa học Trường THPT Trường Chinh – KonTum.

- Cô: Mai Thị Kim Thoa - Giáo viên bộ môn Hóa học Trường THPT Trường Chinh – KonTum.

- Toàn thể HS 11B2.

4. Nhiệm vụ của học sinh

- Báo cáo các nội dung chủ đề theo sự phân công.

- Thảo luận và chuẩn bị các câu hỏi cho các nhóm khác.

- Tự đánh giá sản phẩm của nhóm mình và tham gia đánh giá sản phẩm của các nhóm khác.

5. Nhiệm vụ của giáo viên

- Dẫn dắt vấn đề, tổ chức thảo luận

- Quan sát, đánh giá

- Hỗ trợ, cố vấn.

- Thu hồi các sản phẩm và các phiếu giao việc trong nhóm

- Nhận xét và đánh giá các sản phẩm của học sinh

6. Tổ chức các hoạt động báo cáo

Bước 1: GV phát cho HS và giáo viên tham dự phiếu đánh giá sản phẩm của các nhóm.

Bước 2:  Dẫn dắt vấn đề cho học sinh tiến hành báo cáo, thảo luận, khắc sâu và chốt kiến thức cần đạt cho HS. Các nhóm cử đại diện báo cáo các nội dung chủ đề theo sự phân công.

+ Dẫn dắt cho nội dung 1:

      GV: Yêu cầu HS quan sát tranh và trả lời câu hỏi sau:

- Dựa vào biểu đồ em hãy xác định loại khí chính gây ra hiệu ứng nhà kính?

HS: Nguyên nhân chính do khí CO₂

GV: Để hiểu rõ hơn bản chất của vấn đề, các em hãy lắng nghe bài thuyết trình nhóm 1.

HS: Trình bày bài thuyết trình của nhóm, nêu các câu hỏi chất vấn, các nhóm còn lại trả lời chất vấn

- Sau khi nhóm thuyết trình xong, GV yêu cầu các học sinh ở các nhóm khác đưa ra các câu hỏi liên quan đến nội dung của nhóm 1 để chất vấn ngược.

- HS nhóm báo cáo ghi chép lại các câu hỏi và đưa ra các phương án trả lời

+ Câu 1: Vì sao người ta thường dùng những bình tạo khí CO₂ để dập tắt các đám cháy nhưng CO₂ không thể dập tắt đám cháy kim loại Mg?

Trả lời: Không dùng CO₂ để dập tắt đám cháy Mg là do Mg cháy được trong khí CO₂ theo phản ứng sau:

CO₂ + 2Mg → 2MgO + C

Câu 2: Tại sao liên kết giữa C và O trong phân tử CO₂  là liên kết CHT phân cực nhưng phân tử CO₂ lại là phân tử không phân cực?

Trả lời: Liên kết giữa nguyên tử C và O là phân cực (ĐÂĐ của C bé hơn O), nhưng phân tử CO₂ có cấu tạo thẳng nên 2 liên kết đôi phân cực (C=O) triệt tiêu nhau, kết quả là phân tử này không bị phân cực.

- GV đưa ra câu hỏi nhằm khắc sâu kiến thức cho HS:

Câu 1:Hít khói trong đám cháy dễ gây chết người, vì sao?

Trả  lời: Thành phần chính của khói là khí CO₂ và CO, làm giảm nồng độ O₂ của không khí xung quanh từ 25% xuống còn 5-10%. Khí CO và hydrogen cyanide (HCN) phong bế sự thu nhận và sử dụng O₂, dẫn đến tình trạng giảm ôxy máu (hypoxemia) nghiêm trọng ở tế bào. Tùy thuộc vào loại nhiên liệu, nhiệt độ và tốc độ cháy, khói chứa nhiều độc chất khác nhau. Bồ hóng có tác động như một vật truyền để chuyên chở các khí độc này đến đường hô hấp dưới, ở đây chúng hòa tan để tạo nên acid và chất kiềm. Nhưng việc loại bỏ bồ hóng bị một số chất độc này cản trở bởi tác dụng của chúng lên các tiêm mao hô hấp, dẫn đến viêm phổi muộn và nặng.

Một nghiên cứu ở Hoa Kỳ cho biết: tổn thương do hít khói là nguyên nhân gây tử vong của trên 50% trường hợp bị bỏng, cao hơn nhiều so với tỷ lệ tử vong 10/% không có thương tổn do hít khói. Trong 75.000 nạn nhân bị bỏng nặng, 30% phải điều trị vì ngộ độc khói và những tổn thương do hít khói. Hít phải khí CO gây tử vong 75% trường hợp do hỏa hoạn, nhất là trong một không gian kín.

GV cung cấp thêm tư liệu để  mở rộng, đào sâu kiến thức cho HS :

Đá không tan nguy hiểm như thế nào?

Đá khô rất hữu ích và thú vị cho khoa học, có tác dụng làm sạch và làm lạnh, nhưng nó có thể nguy hiểm nếu được bảo quản và sử dụng không đúng cách. Dưới đây là cái nhìn về một số mối nguy hiểm liên quan tới đá khô và làm thế nào để tránh chúng.

Trước hết, đá khô là một dạng rắn của carbon dioxide (CO₂), không nguy hiểm nếu nó được bảo quản và sử dụng đúng cách.

Đá khô có các mối nguy cơ bởi vì nó rất lạnh và bởi vì nó nhanh chóng bốc hơi thành khí carbon dioxide. Carbon dioxide không độc nhưng nó có thể tích tụ tạo một áp suất hoặc làm dịch chuyển không khí bình thường, có khả năng gây ra các vấn đề nghiêm trọng. Dưới đây là một cái nhìn sâu hơn về sự nguy hiểm của đá khô và làm thế nào để tránh chúng.

Tê cóng do đá khô

Đá khô rất lạnh! Khi đá khô tiếp xúc với da có thể tiêu diệt tế bào khiến bạn bị bỏng do đá khô. Đá khô chỉ mất một vài giây để gây bỏng, vì vậy tốt nhất là dùng kẹp hoặc găng tay để xử lý đá khô. Không ăn đá khô. Nếu bạn sử dụng đá khô để làm mát đồ uống thì hãy cẩn thận rằng bạn không được vô tình ngậm phải mẩu đá khô trong miệng hoặc không được vô tình nuốt phải chúng.

Tổn thương bỏng lòng bàn tay do đá khô. Ảnh: abc.net.au

Đá khô gây ngạt thở

Đá khô bốc hơi thành khí carbon dioxide. Mặc dù carbon dioxide không độc hại nhưng nó có thể làm thay đổi tính chất hóa học của không khí như làm giảm nồng độ (tỷ lệ %) oxy trong không khí. Điều này không phải là vấn đề lo ngại ở những khu vực được thông gió tốt, nhưng nó có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng ở những không gian kín.

Ngoài ra, khí carbon dioxide lạnh chìm xuống sàn của một căn phòng. Nồng độ khí carbon dioxide tăng có nhiều khả năng gây ra các vấn đề sức khỏe cho vật nuôi và trẻ em hơn là người lớn bởi vì chúng có sự chuyển hóa cao hơn và bởi vì chúng ở gần với sàn nhà hơn, nơi có nồng độ carbon dioxide cao nhất.

Nguy cơ nổ

Đá khô không gây cháy hoặc nổ, nhưng nó tạo ra áp suất do nó chuyển từ trạng thái đá khô rắn sang trạng thái khí carbon dioxide. Nếu đá khô được đặt vào một thùng niêm phong kín thì sẽ có nguy cơ vỡ thùng hoặc bật tung nắp thùng khi bạn mở nó. "Quả bom đá khô" tạo ra tiếng động rất lớn và làm bắn ra các mảnh thùng và mảnh đá khô.

Bạn có thể bị tổn hại thính giác hoặc bị tổn thương do thùng đựng đá khô. Các mảnh đá khô cũng có thể găm vào da bạn khiến bạn tê cóng bên trong. Để tránh mối nguy hiểm này, không để đá khô trong chai, lọ hoặc thiết bị làm mát niêm phong kín. Tốt nhất nên bọc đá khô trong một túi giấy và để vào tủ lạnh hoặc thiết bị làm lạnh không niêm phong chặt chẽ.

* GV nâng cao kiến thức cho HS

 Chú ý: Khi sử dụng:

- Khí CO₂ không độc, không gây cháy nổ, tuy nhiên khi nồng độ quá cao sẽ gây nguy hại đến sức khỏe con người vì nó nặng hơn không khí nên có thể tích tụ tại các nơi kín khí. Một đặc điểm là khí CO₂ trong bình chứa thường ở thể lỏng, khi chuyển sang thể khí cần được cấp nhiệt. Do đó các van điều tiết khí CO₂ phải được gắn thêm bộ phận sấy nhiệt nếu không CO₂ sẽ đóng băng bịt kín đường cấp khí.

+ Dẫn dắt nội dung 2: Đưa ra hình ảnh:

Em có nhận xét gì về hình ảnh này?

HS: Hình ảnh trên minh họa cho quá trình tuần hoàn khí CO₂ trong tự nhiên

GV: Quá trình tuần hoàn này diễn ra như thế nào mời các em cùng lắng nghe bài thuyết trình của nhóm II.

- Nhóm II: Trình bày chu trình sinh địa hóa của cacbon theo nội dung đã chuẩn bị sẵn trong PHT định hướng.

- Sau khi nhóm thuyết trình xong, GV yêu cầu các học sinh ở các nhóm khác đưa ra các câu hỏi liên quan đến nội dung của nhóm để chất vấn ngược.

- GV chất vấn HS:

+ Hãy liệt kê các hoạt động sinh hoạt của con người làm tăng nồng độ khí CO₂

+ Mỏ than đá ở Quảng Ninh hiện nay có phải là một phần do CO₂ lắng đọng không?

- HS nhóm báo cáo ghi chép lại các câu hỏi và đưa ra các phương án trả lời

GV: Đưa ra câu hỏi khắc sâu kiến thức:

Câu hỏi: Nguyên nhân làm nồng độ khí trong khí quyển tăng lên. Hậu quả và cách hạn chế?

Trả lời: Những nguyên nhân làm cho nồng độ khí CO₂ trong bầu khí quyển tăng?

+ CO₂ thải ra bầu khí quyển qua quá trình hô hấp của động và thực vật; qua phân giải xác hữu cơ của vi sinh vật (quá trình hô hấp đất); CO₂ thải ra từ sản xuất công nghiệp, giao thông,... ; ngoài ra còn do các hoạt động tự nhiên như núi lửa. Các hoạt động trên làm tăng nồng độ CO₂ trong bầu khí quyển.

+ Thực vật hấp thụ một phần CO₂ qua quang hợp, đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng CO₂ của bầu khí quyển.

Nếu thảm thực vật, nhất là thực vật rừng bị giảm sút quá nhiều sẽ dẫn tới sự mất cân bằng giữa lượng CO₂ thải ra và CO₂ được thực vật sử dụng, từ đó làm cho CO₂ trong bầu khí quyển tăng lên.

 Hậu quả của nồng độ CO₂ tăng cao là gây hiện tượng hiệu ứng nhà kính làm cho Trái Đất nóng lên, gây thêm nhiều thiên tai cho Trái Đất.

* Thông tin bổ sung:

 Hiện nay do các hoạt động của con người, cùng với việc chặt phá rừng đã làm cho nồng độ CO₂ trong khí quyển tăng lên. Quá trình tăng lên của khí CO₂ phụ thuộc nhiều vào sự phát triển khoa học kỹ thuật của từng nước.

+ Dẫn dắt nội dung 3: Hình ảnh này gợi cho chúng ta quá trình gì ?

HS: Đó là hình ảnh về quá trình quang hợp ở cây xanh

HS nhóm III thuyết trình về quá trình quang hợp đã được chuẩn bị trước đó, nêu các câu hỏi chất vấn, các nhóm còn lại trả lời chất vấn

- Sau khi nhóm thuyết trình xong, GV yêu cầu các học sinh ở các nhóm khác đưa ra các câu hỏi liên quan đến nội dung của nhóm 1 để chất vấn ngược.

Câu hỏi: Tại sao một số cây xanh không nên đặt trong phòng ngủ?

Trả lời: Đa số cây xanh quá trình quang hợp diễn ra vào ban ngày; khi quang hợp cây sẽ sử dụng khí CO₂ và thải khí O₂. Vào ban đêm, cây chỉ thực hiện quá trình hô hấp; cây sử dụng khí O₂ và thải khí CO₂ làm cho phòng ngủ bị thiếu khí O₂ gây ngạt thở.

Nếu vẫn có ý định mang cây xanh vào phòng ngủ, bạn cần chú ý một số điểm sau:

+ Trang trí cây xanh cần phù hợp với đặc điểm của phòng ngủ. Đó là sự mềm mại, thoải mái, dễ chịu và yên tĩnh. Vì vậy, khi chọn cây xanh bạn nên chọn cây có thân dài, có nhiều lá. Nên trồng các loại cây, hoa có nhu cầu về lượng nước ít như lan quân tử, văn trúc, hoàng kim cát…

+ Trong phòng ngủ cũng nên bài trí loại cây lá nhỏ có màu xanh nhạt tạo cho chủ nhà cảm giác ung dung, tự tại và an nhàn.

+Trong phòng ngủ cũng nên bài trí loại cây lá nhỏ có màu xanh nhạt tạo cho chủ nhà cảm giác ung dung, tự tại và an nhàn.

+ Đặt những cây hoa tươi ở đầu giường sẽ có hiệu quả khai vận cho gia chủ. Khi mua cây nên chọn màu sắc nhẹ nhàng làm chủ đạo, không nên chọn loại cây, hoa có màu và hương đậm để tránh sự ngột ngạt và dị ứng.

+ Dành thời gian để chăm sóc chúng luôn tươi tốt. Tránh để cây ở tình trạng kém phát triển dẫn đến héo úa. Cây cối là thước đo trường khí cho căn phòng, nếu để cây chết sẽ mang điều không tốt lành cho bạn.

+ Tùy thuộc vào đồ đạc và từng không gian nhỏ trong phòng để bố trí cây cảnh và hoa hợp lý.

 + Không nên đặt những cây cảnh to bên cạnh cửa sổ làm che khuất ánh sáng và vượng khí vào nhà.

- HS nhóm báo cáo ghi chép lại các câu hỏi và đưa ra các phương án trả lời

- GV đưa ra câu hỏi nhằm khắc sâu kiến thức cho HS:

Câu hỏi: Vì sao quang hợp có vai trò quyết định sự sống trên trái đất?

Trả lời: Quang hợp có vai trò quyết định sự sống trên trái đất vì:

- Quang hợp chuyển năng lượng hấp thụ từ ánh sáng mặt trời thành năng lượng hóa học tích lũy trong các chất hữu cơ là nguồn năng lượng cơ bản, cung cấp cho sự sống của toàn sinh quyển.

- Quang hợp tạo ra cacbohidrat, các chất hữu cơ khác cung cấp cho các sinh vật dị dưỡng, đóng vai trò là nguồn thức ăn. Các sinh vật quang hợp cũng là các sinh vật sản xuất trong các chuỗi thức ăn và lưới thức ăn.

- Quang hợp hấp thụ CO₂ và thải O₂, duy trì ổn định nồng độ 2 khí này trong khí quyển, đảm bảo cho hoạt động sống (hô hấp) của nhiều sinh vật

GV: Cung cấp thêm thông tin về : Vai trò của thực vật đối với môi trường

 

Dựa vào hình, chúng ta có thể thấy khí hậu khác nhau là nhờ có cây xanh. Nhờ tác dụng cản bớt ánh sáng và tốc độ gió, thực vật có vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, tăng lượng mưa của khu vực.

1. Thực vật làm giảm ô nhiễm môi trường

Những nơi có nhiều cây cối  thường có không khí trong lành vì lá cây có tác dụng ngăn bụi, diệt một số vi khuẩn, giảm ô nhiễm môi trường.

2. Thực vật bảo vệ đất và nguồn nước

3. Thực vật giúp giữ đất, chống xói mòn

Người ta đã đo lượng chảy của dòng nước mưa rơi xuống rừng yếu hơn nhiều so với nơi không có rừng, vì nước mưa khi chảy qua tán lá được giữ lại một phần rồi mới rơi xuống đất chứ không xối thẳng xuống như không có cây.

-  Thực vật góp phần hạn chế ngập lụt, hạn hán

Ở những nơi không có rừng, sau khi mưa lớn đất bị xói mòn theo nước mưa trôi xuống làm lấp lòng sông,suối; nước không thoát kịp, tràn lên các vùng thấp, gây ngập lụt; mặt khác tại nơi đó đất không giữ được nước gây ra hạn hán.

-  Thực vật góp phần bảo vệ nguồn nước ngầm

Nước mưa sau khi rơi xuống rừng sẽ được giữ lại một phần và thấm dần xuống các lớp dưới tạo thành dòng chảy ngầm, rồi sau đó chảy vào các chỗ trũng tạo thành suối sông,... Đó là nguồn nước quan trọng cung cấp cho sinh hoạt và nông nghiệp.

Như vậy, rừng không chỉ tránh được hạn hán mà còn bảo vệ được nguồn nước ngầm

+ Dẫn dắt cho nội dung 4:

- Chiếu về ô nhiễm không khí do CO₂ gây ra (nguồn YouTube CO₂ gây ô nhiễm môi trường)

- HS: theo dõi và phát hiện vấn đề  video đề cập đến là môi trường không khí bị ô nhiễm do CO₂ gây ra

- GV: Vậy để hiểu rõ hơn về vấn đề này và  biện pháp giải nhằm giảm tình trạng ô nhiễm không khí  như thế nào các em hãy lắng nghe bài thuyết trình nhóm 4.

- HS: Trình bày bài thuyết trình của nhóm, nêu các câu hỏi chất vấn, các nhóm còn lại trả lời chất vấn

- Sau khi nhóm thuyết trình xong, GV yêu cầu các học sinh ở các nhóm khác đưa ra các câu hỏi liên quan đến nội dung của nhóm 4 để chất vấn ngược.

- HS nhóm báo cáo ghi chép lại các câu hỏi và đưa ra các phương án trả lời

- GV: Đặt câu hỏi để khắc sâu kiến thức

Câu hỏi: Quan sát 2 hình ảnh sau:  

Hình: Sự thay đổi t⁰ trái đất

                Hình: Tháng 4/2016 trở thành tháng 4 nóng nhất trong lịch sử

 - Nhận xét gì về nhiệt độ của trái đất ? Sự thay đổi đó là do nguyên nhân chính là gì?

- Hiện tượng thời tiết bất thường của nước ta trong thời gian qua như xâm thực mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long, hạn hán ở Miền Trung và Tây Nguyên... có phải là do sự thay đổi nhiệt độ của trái đất gây ra không ? Em đã và sẽ làm gì để góp phần giảm thiểu những hậu quả nặng nề đó?

- HS: Theo dõi hình ảnh kết hợp nội dung của nhóm 4 vừa trình bày và các hiểu biết thực tế, trả lời các câu hỏi trên

Trả lời:

 + Nhiệt độ trái đất không ngừng tăng lên, tính tháng 4/2016 nhiệt độ của trái đất tăng đến mức kỉ lục (được gọi là tháng 4 nóng nhất trong lịch sử)

 + Nguyên nhân chủ yếu của hiện tượng trên do hàm lượng của khí CO₂  trong khí quyển không ngừng tăng lên. Khí CO₂ là một bức bình phong che chắn không cho nhiệt thoát ra, khi hàm lượng CO₂ trong tầng khí quyển tăng lên càng cao thì nhiệt độ trái đất cũng tăng theo (hiệu ứng nhà kính)

 + Hiện tượng thời tiết bất thường mà nước ta phải ghánh chịu từ đầu năm 2016 nguyên nhân chính là nhiệt độ trái đất tăng.  Từ cuối năm 2014, El Nino đã ảnh hưởng đến nước ta, làm cho nền nhiệt độ tăng cao, thiếu hụt lượng mưa, là nguyên nhân gây ra tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn... đã gây thiệt hại nặng nề và tiếp tục đe dọa nghiêm trọng đến sản xuất và dân sinh.

- GV: cung cấp thêm tư liệu để khắc sâu, mở rộng thêm kiến thức

 Tương lai của trái đất (theo Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

                                                  Bài chi tiết: Tương lai của Trái Đất)

Vòng đời của Mặt Trời (tỉ năm), từ trái sang:
Bắt đầu - Hiện tại - Nhiệt độ tăng dần - Sao khổng lồ đỏ - Suy sụp hấp dẫn - Sao lùn trắng

Tương lai của hành tinh này có quan hệ mật thiết với Mặt Trời. Là kết quả của sự tăng cường nguyên tử heli một cách từ từ trong lõi của Mặt Trời, độ sáng của ngôi sao này đang từ từ tăng lên. Độ sáng của Mặt Trời sẽ tăng 10% trong 1,1 tỷ năm tới, 40% trong 3,5 tỷ năm tới. Các mô hình khí hậu chỉ ra rằng việc các tia phóng xạ chạm đến Trái Đất nhiều hơn sẽ tạo nên các hậu quả khủng khiếp, bao gồm sự biến mất của các đại dương.

Sự tăng nhiệt độ trên bề mặt Trái Đất sẽ đẩy nhanh chu trình CO₂ phi sinh học, giảm mật độ của khí này cho đến khi các loài thực vật chết (10 ppm đối với thực vật C4) trong vòng 900 triệu tới 1,2 tỷ năm. Sự thiếu hụt các loại cây xanh sẽ tạo ra hiện tượng thiếu O₂ trong bầu khí quyển, khiến cho các loại động vật trên Trái Đất sẽ bị tuyệt chủng hoàn toàn trong vài triệu năm sau đó, sự sống sẽ chỉ còn lại các dạng đơn giản sống trong các túi nước nằm sâu trong lòng đất hoặc ở 2 vùng cực. Tới 1,3 tỷ năm sau, các sinh vật nhân chuẩn sẽ tuyệt chủng, chỉ còn các sinh vật nhân sơ còn sống. Tới 2,8 tỷ năm sau, nhiệt độ Trái Đất sẽ lên tới 147 độ C ngay cả ở vùng cực, toàn bộ nước trên bề mặt sẽ biến mất và sự sống sẽ hoàn toàn bị tiêu diệt và nhiệt độ trung bình toàn cầu sẽ đạt tới 70 °C. Trái Đất được mong đợi rằng có thể hỗ trợ sự sống thêm 500 triệu năm nữa,^[49] dù thời gian này có thể kéo 2,3 tỉ năm nếu nitơ được loại bỏ khỏi bầu khí quyển.^[50] Cho dù Mặt Trời có tồn tại vĩnh cửu và không thay đổi, quá trình lạnh đi của Trái Đất sẽ khiến cho lượng CO₂ giảm dần do sự suy giảm của các hoạt động núi lửa và 35% nước của các đại dương lặn xuống lớp phủ do quá trình lưu thông hơi nước của sống núi giữa đại dương giảm.

Bước 3:

- Quan sát, đánh giá

- Hỗ trợ, cố vấn.

- Thu hồi các sản phẩm và các phiếu giao việc trong nhóm

- Nhận xét và đánh giá các sản phẩm của học sinh

- GV nhận xét về bài thuyết trình của nhóm được báo cáo.

+ Nội dung

+ Hình thức

- Nghiệm thu và thanh lí hợp đồng.

VII. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA TOÀN CHỦ ĐỀ

(Tiết 4 - Thực hiện trong giờ học chính khóa )

1. GV phát phiếu đánh giá kết quả học tập cho các nhóm. Hướng dẫn cách chấm và cho điểm.

Nhóm 1 đánh giá nhóm 2, 3, 4

Nhóm 2 đánh giá nhóm 1, 3, 4

Nhóm 3 đánh giá nhóm 1, 2, 4

Nhóm 4 đánh giá nhóm 1, 2, 3

Nhóm được đánh giá	Các nhóm thực hiện đánh giá				Giáo viên đánh giá	Điểm đạt được
	Nhóm 1	Nhóm 2	Nhóm 3	Nhóm 4
Nhóm 1
Nhóm 2
Nhóm 3
Nhóm 4

2. Phát bài tập cho HS hoàn thành theo nhóm. Yêu cầu mỗi  nhóm học sinh chấm điểm cho các nhóm còn lại.

Bài tập: Chọn phương án đúng nhất trong các câu hỏi sau đây:

Câu 1: Trường hợp nào sau đây làm biến  đổi khí hậu của  Trái đất?

A. Hiệu ứng nhà kính     B. Động đất               C. Sự quang hợp           D. Bão lụt

Câu 2 Khí CO và CO₂ bị coi là chất làm ô nhiễm môi trường vì:

A. Nồng độ (%V) CO cho phép trong không khí là 10 đến 20 phần triệu, nếu đến 50 phần triệu sẽ hại cho não

B. Khi CO₂ tuy không độc nhưng gậy hiệu ứng nhà kính làm Trái Đất nóng lên

C. Khí CO₂ cần cho quang hợp cây xanh nên không gây ô nhiễm

D. Cả A và B

Câu 3. Công thức cấu tạo đúng của phân tử CO₂ là:

A. OCO      B. OC=O               C. O=C=O                  D. O=C-O

Câu 4. Sự phân cực trong phân tử CO₂ là:

A. Phân cực âm về phía oxi                       B. Phân cực dương về phía cacbon

C. Không phân cực                        D. Cả A và B

 Câu 5. Không thể dùng CO₂ để dập tắt đám cháy nào sau đây?

A. xenlulozơ                       B. Mg                          C. than gỗ                    D. than xương

 Câu 6. Để nhận biết hai khí không màu đựng trong hai bình riêng biệt bị mất nhãn chứa CO₂ và SO₂, người ta dùng dung dịch nào sau đây?

A. Ca(OH)₂             B. Br₂              C. Ba(OH)₂                  D. Na₂CO₃  

 Câu 7. Sục từ từ CO₂ vào nước vôi trong . Hiện tượng xảy ra là:

A. Nước vôi đục dần rồi lại trong trở lại  B. Nước vôi trong không có hiện tượng gì

C. Nước vôi hóa đục                                D. Nước vôi trong một lúc rồi mới hóa đục

 Câu 8.  Theo đánh giá của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), Việt Nam là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Chỉ tính riêng trong năm qua, chúng ta đã lần lượt trải qua các đợt nắng nóng kỷ lục trong mùa hè ở miền Bắc và miền Trung, đợt rét kỷ lục trong mùa đông ở miền Bắc, hạn hán và xâm nhập mặn kỷ lục ở Tây Nguyên, Nam Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long…

Nguyên nhân chính gây ra sự biến đổi này là các hoạt động kinh tế - xã hội của con người làm phát thải các khí gây hiệu ứng nhà kính làm Trái Đất nóng lên. Trong các khí sau, khí nào không gây ra hiệu ứng nhà kính?

A. CO₂                                         B. O₂                           C. O₃                           D. CH₄

 Câu 9: Trước những hậu quả nặng nề mà biến đổi khí hậu gây ra, trong những năm qua, các quốc gia trên thế giới đã cùng nhau nỗ lực để ngăn chặn và giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu thông qua cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường.

Một trong những văn bản đầu tiên có tính ràng buộc pháp lý trên phạm vi toàn cầu trong lĩnh vực này là Nghị định thư Kyoto được ký kết vào năm 1997, với mục tiêu cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính – nguyên nhân chính gây ra hiện tượng Trái Đất nóng lên và làm nước biển dâng.

Trong số các khí sau: CO₂, N₂, O₂, N₂O, CH₄, CFC, có bao nhiêu khí nằm trong danh sách mục tiêu cắt giảm của Nghị định thư Kyoto?

A. 4                             B. 2                                       C. 3                                       D. 1

 Câu 10: Dự án “Biến chất thải thành nguồn năng lượng sạch thông qua sử dụng công nghệ khí sinh học” (gọi tắt là dự án Biogas) của Việt Nam đã 3 lần vinh dự được nhận các Giải thưởng quốc tế uy tín bao gồm: Giải thưởng “Năng lượng toàn cầu” tại Brussels - Bỉ năm 2006; Giải thưởng Ashden về “Năng lượng bền vững” tại London – Anh năm 2010; Giải thưởng “Vì con người” tại Diễn đàn năng lượng thế giới, Dubai năm 2012 nhờ tính hiệu quả và quy mô lợi ích mà nó mang lại.

Dự án đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và cải thiện mạnh mẽ môi trường sống của hàng trăm ngàn người dân ở nông thôn, trong đó khí biogas sản xuất từ chất thải chăn nuôi trở thành nguồn nhiên liệu trong sinh hoạt. Tác dụng của việc sử dụng khí biogas là:

A. Giảm giá thành sản xuất dầu, khí.

B. Phát triển chăn nuôi.

C. Đốt để lấy nhiệt, đun nấu và thắp sáng, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

D. Giải quyết công ăn việc làm ở khu vực nông thôn.

 Câu 11: Hiện nay, các nguồn năng lượng, nhiên liệu hóa thạch như dầu mỏ, than đá, khí thiên nhiên… đang ngày càng cạn kiệt do bị khai thác quá mức. Để thay thế một phần nhiên liệu hóa thạch trong sinh hoạt của người dân ở nông thôn, người ta đã có giải pháp sản xuất khí metan bằng cách nào dưới đây?

A. Lên men các chất thải hữu cơ như phân gia súc trong hầm biogas.

B. Thu khí metan từ bùn ao.                                 

C. Lên men ngũ cốc.

D. Cho hơi nước đi qua than nóng đỏ.

 Câu 12: Một trong những thách thức trong tương lai của loài người là tình trạng khan hiếm và cạn kiệt năng lượng. Để đảm bảo sự phát triển của nhân loại được bền vững, cần phải tiến hành thay thế dần việc sử dụng các nguồn năng lượng hóa thạch bằng các nguồn năng lượng tái tạo hay còn gọi là năng lượng sạch. Trong số các nguồn năng lượng: (1) thủy điện, (2) gió, (3) mặt trời, (4) hoá thạch; những nguồn năng lượng sạch là:

A. (1), (2), (4).            B. (2), (3), (4).             C. (1), (3), (4).             D. (1), (2), (3).

 Câu 13: Tại Việt Nam, xăng sinh học E5 (được pha chế từ 5% etanol nguyên chất – E100 và 95% xăng RON92) được sử dụng thử nghiệm từ năm 2010.

Theo quyết định số 53/2012/QĐ-TTg ngày 22/11/2012 của Thủ tướng thì từ ngày 1/12/2015, xăng E5 sẽ được sử dụng bắt buộc trên phạm vi toàn quốc.

Việc sử dụng xăng E5 góp phần bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng do đây là loại nhiên liệu sinh học có khả năng tái sinh, đồng thời trong quá trình cháy làm giảm thiểu đáng kể các loại khí thải độc hại có trong nhiên liệu truyền thống như CO, SO₂, hạt bụi và khí CO₂, góp phần giảm hiệu ứng nhà kính và giúp môi trường an toàn, trong sạch hơn.

Cồn etanol nguyên chất (E100) dùng để pha chế xăng E5 được điều chế bằng cách nào dưới đây?

A. Thủy phân etyl clorua trong kiềm nóng.                      

B. Hiđro hóa etanal với xúc tác Ni nung nóng.

C. Lên men tinh bột sắn.

D. Hiđrat hóa etilen thu được từ quá trình sản xuất dầu mỏ.

 Câu 14: Môi trường không khí, đất, nước… xung quanh các nhà máy công nghiệp thường bị ô nhiễm nặng bởi khí độc, ion kim loại nặng và các hóa chất. Biện pháp nào dưới đây không thể được sử dụng để giảm thiểu ô nhiễm, bảo vệ môi trường?

A. Thực hiện chu trình khép kín để tận dụng chất thải một cách hiệu quả.

B. Thay đổi công nghệ sản xuất để hạn chế chất thải độc hại.

C. Xả thải trực tiếp ra không khí, sông, biển để pha loãng chất thải độc hại.

D. Đầu tư hệ thống xử lý chất thải trước khi xả ra ngoài môi trường.

 Câu 15: Các khí thải công nghiệp và của các động cơ ôtô, xe máy... là nguyên nhân chủ yếu gây ra mưa axit. Những thành phần hóa học chủ yếu trong các khí thải trực tiếp gây ra mưa axit là:

A. SO₂, CO, NO.                   B. SO₂, CO, NO₂.            C. NO, NO₂, SO₂.                  D. NO₂, CO₂, CO.

Đáp án :

Câu	Đáp án	Câu	Đáp án
1	A	9	A
2	D	10	C
3	C	11	A
4	C	12	D
5	B	13	C
6	B	14	C
7	A	15	C
8	B

3. Giáo viên tổng trung bình tất cả điểm dự án của các nhóm (Điểm nhóm + Điểm GV cho chia 2)

BẢNG TỔNG HỢP ĐIỂM ĐÁNH GIÁ CÁC NHÓM

Nhóm được đánh giá	Các nhóm thực hiện đánh giá				Giáo viên đánh giá	Điểm đạt được
	Nhóm 1	Nhóm 2	Nhóm 3	Nhóm 4
Nhóm 1		9	9	8	9	8.8
Nhóm 2	8		9	9	8	8.0
Nhóm 3	8	9		8	8	8.3
Nhóm 4	9	8	9		9	8.8

VIII. SẢN PHẨM HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH